Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
Yazarlar: Cihat UÇAR, Tuba ÖZGÖÇER, Sedat YILDIZ
Konular:Tıp
DOI:10.35440/hutfd.709479
Anahtar Kelimeler:Uyku,Kortizol,Kalp hızı değişkenliği (KHD)
Özet: Amaç: Uyku bozukluğu ve uyku düzeninin değişmesi hipotalamus-hipofiz-adrenal aksı (HPA) ve otonom sinir sistemini (OSS) etkilediği bildirilmiştir. Ancak gün içerisindeki otonom sinir sistemi aktivitesinin gece uykusuna ve bir sonraki gün HPA aksına etkisi bilinmemektedir. Bu nedenle, mevcut çalışmanın amacı, OSS aktivitesinin belirteci olan kalp hızı değişkenliğinin (KHD), gece uyku parametreleri ve bir sonraki gün HPA aksının belirteci olan kortizol uyanma yanıtına (KUY) olan etkisini incelemekti. Materyal ve Metod: Bu çalışmada 48 sağlıklı Tıp Fakültesi öğrencilerinden KHD belirlemek için 5 dakikalık elektrokardiyografi (EKG) kaydı alındı. Takip eden gece normal uyku düzenlerinde uyumaları sağlandı. Uyku verilerini elde etmek için uyku ölçekleri dolduruldu (Karolinska uyku günlüğü ve ölçeği). KUY ölçümü için sabah uyandıktan 0, 15, 30 ve 60 dakika sonra tükürük örnekleri toplandı. Tükürük örneklerinde kortizol konsantrasyonu enzim immunoassay yöntemiyle belirlendi. Korelasyonlar Spearman Rho ile bakıldı. P < 0.05 değerleri anlamlı kabul.edildi. Bulgular: Katılımcıların çoğunda (%80) zaman bağımlı değişimlerin normal sınırlar içerisindeydi ve bu kişiler uyku bozukluğu yaşamamışlardı. Gün içerisinde elde edilen KHD’nin zaman ve frekans bağımlı parametrelerinin, takip eden gün içerisindeki uyku parametreleri (uyanma ve uyku süresi, uyku bozukluğu, uyanma problemleri) ve KUY (ortalama, eğri altında kalan alan) ile bir korelasyon bulunmadı (p>0.05). Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları gösteriyor ki; OSS aktivitesi üzerinde derin etkileri olmayan koşullar altında ne uyku parametrelerinin ne de ertesi sabah kortizol yanıtlarının KHD'den etkilenmediğini göstermektedir. Buna ek olarak, kaliteli bir gece uykusu hem önceki günlerin otonom baskılarının olası etkilerini hem de ertesi sabahın kortizol tepkilerini dengeleyebilir.