Kültür ve İletişim

Yazarlar: Selda TUNCER

Konular:Kadın Araştırmaları

DOI:10.18691/kulturveiletisim.629082

Anahtar Kelimeler:Akademi,Cinsiyetlendirilmiş kurum,Mesleki kültür,Cinsiyetçilik,Kadınlar

Özet: Kurumsal pratikler ve işleyişler her ne kadar cinsiyetten azade gibi görünseler de, her zaman toplumsal cinsiyet normları ve değerleriyle şekillenmektedir. Bu anlamda toplumda hakim olan cinsiyete dayalı eşitsizliklerin ve ayrımcılıkların üretimi ve uygulanmasında, kurumsal işleyişler ve örgütsel davranışların önemli bir rolü vardır. Bütün kurumsal yapı ve kültür inşa süreçlerine içkin olan toplumsal cinsiyet ideolojisi, kurumsal işleyişin bir parçası olarak doğallaştırıldığı için hem çok etkili hem de görünmez olur. Bu anlamda eğitim ve bilgi üretim kurumları olarak akademi ve özelde üniversiteler, toplumsal cinsiyetin doğallaştırılmasındaetkin işleyen yapılardan biridir. Bu makalede, Joan Acker’in toplumsal cinsiyetlendirilmiş kurum analizinden yola çıkarak, akademide yerleşmiş olan mesleki yapı ve kültürün, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ve ayrımcılığı nasıl beslediği ve bunu kendine özgü şekillerde nasıl üretip meşrulaştırdığı ele alınacaktır. Buna bağlı olarak, Dorothy Smith’in sosyoloji bilimine getirdiği feminist eleştiri tartışmaya dahil edilerek, akademinin sahip olduğu eril cinsiyet kültürünün özgüllükleri ve bunun kadınlar açısından ne tür dışlayıcı ve engelleyici sonuçları olduğu tartışılacaktır. Bu kuramsal tartışmalar ışığında, Türkiye’de tarihsel ve toplumsal olarak akademinin cinsiyet kültürünün nasıl geliştiği ve kadın akademisyenlerin niceliksel görünürlüğünün arkasında nasıl bir cinsiyetçi yapı olduğu incelenecektir. Bu bağlamda, akademide cinsiyetçiliğin bir yeniden üretim aracı olarak kurumsal işleyiş ve mesleki kültürün sürdürülmesinde belirleyici bir rolü olduğuna dikkat çekilerek, bunun kurumsal pratiklerle ne şekillerde gerçekleştirildiğine ilişkin hem Türkiye hem de farklı ülkelerden örnekler eşliğinde bir tartışma sunulacaktır. Bu tür bir çalışmayla, bugün akademide yaşanan ve son yıllarda hem dünyada hem de Türkiye’de giderek daha çok gündeme gelen cinsel taciz ve şiddet olayları başta olmak üzere cinsiyetçi ve ayrımcı pratiklere karşı yapısal çözümler üretmeye yönelik tartışmalara katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

---