Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi

Yazarlar: İrfan ÖZTÜRK, Ayşe ŞEN, Tuğba Hilal KILIÇ, Şahinde ŞİLİ

Konular:Fen

DOI:10.30910/turkjans.680019

Anahtar Kelimeler:Ekmeklik buğday,Gama ışını mutagenesi

Özet: Araştırmada, orta veya yüksek verimli, yarı cüce ve erken olgunlaşmaya sahip olan yeni mutant hatlar geliştirmek için geleneksel gamma ışını mutagenesi kullanılmıştır. Selimiye çeşidi, TCI2066 ve TCI2021’in üç hattı 200 Gy gama ışınları ile ışınlanmış ve M6 generasyonu elde edilmiştir. M6 generasyonundan seçilen on beş ileri kademe mutant hattı ve ebeveyn hatları ve beş buğday çeşidi dane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein, sertlik, başaklanma gün sayısı ve bitki boyu gibi agronomik parametrelere göre Edirne’de 2012-2014 yılları arasında tarla koşullarında değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göreyüksek verim Selimiye çeşidinin mutant hatlarında belirlenmiştir. TCI2021-21M4-2 ve TCI2021-23M5-2 hatlarındayüksek protein oranı, tane sertliği ise TCI2066-9M2-3, TCI2066-9M2-1 ve TCI2021-21M4-2 hatlarında belirlenmiştir. TCI2021-12M3-8 mutant hattındakısa bitki boyu ölçülmüştür. Tane verimi ile bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı arasında her iki ekim yılında da olumlu ve önemli ilişki belirlenmiştir. Sonuç olarak gamma ışını mutagenesi ekmeklik buğday programında iyi karakterlere sahip mutant hatları geliştirmede etkili bir şekilde kullanılmıştır. Bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı Trakya Bölgesinde farklı yağış koşullarında tane verimi için seleksiyon kriteri olarak kullanılabilen karakterler olmuştur.

---