Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi

Yazarlar: Nilay AKÇAY

Konular:Fen

DOI:10.30910/turkjans.625792

Anahtar Kelimeler:Cennet hurması,Radyonüklit,Aktivite,Doz

Özet: Dünyanın pekçok bölgesinde, meyve örneklerindeki radyonüklitlerin radyasyon aktivitelerinin belirlenmesi ve bu aktivitelerden maruz kalınan yıllık etkin doz değerlerinin hesaplanması ile ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Ancak, Cennet Hurması (Diospyros kaki) meyvesindeki radyonüklitlerin radyasyon aktivite düzeyleri hakkında yeterli miktarda veriye rastlanmamaktadır. Bu çalışmada Rize ilinde yetişen Cennet hurması örneklerinde doğal (238U, 232Th, 40K) ve yapay (137Cs) radyonüklitlerin aktivite konsantrasyonlarının belirlenmesi ve bu meyvenin tüketiminden yöre halkının maruz kalabilecekleri yıllık etkin doz değerlerinin hesaplanması amaçlanmıştır. Örneklerin analizi için HPGe dedektörü ve gama spektrometre sistemi kullanılmış olup, örneklerdeki 238U, 232Th, 137Cs ve 40K radyonüklitleri için ortalama aktivite konsantrasyonları sırasıyla 5.01 Bq.kg-1, 5.87 Bq.kg-1, 21.25 Bq.kg-1 ve 1438.69 Bq.kg-1 olarak bulunmuştur. Aynı radyonüklitler için ortalama yıllık etkin doz değerleri sırasıyla 0.226 µSv.y-1, 1.353 µSv.y-1 , 0.276 µSv.y-1 ve 8.920 µSv.y-1 olarak elde edilmiştir. Toplam yıllık etkin doz değerleri 6.505 µSv.y-1 ile 16.425 µSv.y-1 aralığında hesaplanmıştır. Bu değerler, Birleşmiş Milletler Atomik Radyasyonun Etkileri Bilimsel Komitesi (UNSCEAR) tarafından belirtilen, insanların doğal radyoaktif kaynaklardan gıda yoluyla maruz kaldıkları yıllık ortalama radyasyon dozu olan 0.29 mSv.y-1 değerinden oldukça düşük olup halk sağlığı açısından herhangi bir risk teşkil etmemektedir. 

---