Aydın Dental Journal
Yazarlar: L. NAJAFOVA, H. KURTULMUŞ, Ş. KIYICI
Konular:Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri
Anahtar Kelimeler:Maksiller obtüratör protezler,Hastanın ruh hali ve psikolojisi
Özet: Giriş: Baş-boyun tümörlerinin cerrahi tedavileri ve konjenital, herediter veya travmatik orofasiyal deformiteler nedeniyle hastalarda fonksiyonel ve estetik sorunların yanı sıra, psikolojik problemler de gözlenmektedir. İntraoral defektlerin maksillofasiyal protetik rehabilitasyonu için tedavi seçeneği obturator protezleridir. Cerrahi girişimler sonrasında yapılan bu protetik rehabilitasyonlar fonksiyonun restorasyonu ile birlikte, hastaların duygusal durumlarda hissettikleri ruh hallerine bağlı olarak psikolojisine de etki etmektedir. Amaç: Sunulan bu klinik çalışmanın amacı, Aramany sınıf 1 maksiller defektleri olan hastaların metal alt yapılı döküm iskelet protez üstü içi boş balon tipi bir rezeksiyon obturatör protezleri ile protetik tedavi öncesinde ve 6 ay sonrasında, belirli 5 ayrı duygusal durum alanı [1: kişisel görüntü (KG), 2: sosyallik (S), 3: aile ilişkileri (Aİ), 4: profesyonel yeterlilik (PY), 5: stres ile mücadele (S)] için öznel olarak algıladıkları (kendilerinde hissettikleri) ruh hali semptomları (duygusal sorun = problem = dezavantaj = zorluk = bozuk ya da duygusal olumlu değişiklik = olumluluk = iyileşme şeklinde) üzerindeki değişiklikleri belirleyerek tedavinin psikolojik yansımalarını ortaya çıkarmaktır. Sıfır hipotezimiz; maksiller rezeksiyon oturatör protezleri ile protetik rehabilitasyon tedavisi uygulanan maksillofasyal defektli hastaların, 5 ayrı duygusal durum alanlarında öznel olarak algıladıkları, kendilerinde hissettikleri ruh hali semptomları üzerinde herhangi bir olumlu değişiklik yapdığı yönündedir. Gereç ve yöntem: İntraoral deformitesi olan 85 hastaya (N=85) Sao Paulo Üniversitesi, Reabilitaçao de Bauru Hastanesi Psikoloji Bölümünün protez programı için kullandığı çoklu cevap anketi uygulanarak protetik tedavi öncesi (TÖ) ve sonrasında (TS) hastaların 5 duygusal durum alanındaki semptomları üzerinden hastalardaki psikolojik etkiler değerlendirildi. Veriler hastaların anketteki 5 duygusal durum alanında değerlendirdikleri ruh halleri için bildirdikleri olumluluk (O) ve/veya Bozukluk (B: zorluk, dezavantaj, olumsuzluk) semptomu cevap sayılarının toplamı (n1, n2, n3, n4, n5) üzerinden tanımlayıcı istatistikler ve Fisher’s exact test kullanılarak bu değişiklikler arasındaki farkın anlamlı ve önemli olup olmadığı incelendi (p<0.01, p<0.05). Bulgular: Hastaların tedavi öncesi ve sonrası 5 adet duygusal durum alanında gelişen ve öznel olarak algıladığı ve tariflediği ruh hali semptomlarındaki değişikliklerinin n1, n2, n3, n4, n5 gruplarına göre; hasta sayısının toplanması ile elde edilen ortalama verilerin (nort.) tanımlayıcı istatistiksel değerlendirmesine göre; nort.TSB: 10.2; nort.TÖB: 43’den daha düşük bulunmuştur. N=85’e göre; hastalar arasında TSB bildirenlerin değerlerinin ortalama sayısı, önemli bir ölçüde azalırken, hasta memnuniyetinin sayısında artış belirlenmiştir (nort.TSO: 74.8). Fischer’s exact test verilerine göre de, aile ilişkileri ve duygusal durum alanına ait TÖ ve TS bozukluk ve olumluluk ruh hali semptomlarındaki değişikliklerin anlamlı olduğu görülmüştür (p<0,05). Diğer 4 duygusal durum alanına ait parametrelerdeki değerlendirmelere göre de; TÖ ve TS ruh hallerindeki değişiklikler istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,01). Sonuç: Çene-yüz cerrahisi geçiren ve maksiller obturatör tedavisi alan hastaların tedavi sonrasında vücut görünüşü, sosyal etkileşim, aile ilişkileri, profesyonel yaşam ve stres ile mücadele becerisine bağlı olarak gelişen yaşam motivasyonu gibi duygusal durumu yansıtan alanlarda hissettikleri ruh halleri ve dolayısıyla, psikolojilerinde belirgin ölçüde iyileşmeler sağlanmaktadır.