Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi
Yazarlar: Hasan SARPTAŞ
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Depo gazı,Tahminleme,Modelleme,Enerji potansiyeli
Özet: Katı atık depolama sahalarında oluşan metan, sera etkisine yol açan başlıca gazlardan biridir. Katı atık depolama sahalarından metan salınımlarının azaltılmasını amaçlayan mevcut atık yönetim stratejileri, yüksek kalorifik değeri nedeniyle yenilebilir enerji kaynağı olarak kabul edilen depo gazından enerji geri kazanımını teşvik etmektedir. Depo gazı toplama ve enerji geri kazanımı sistemlerinin planlama ve tasarımında ilk vekritik aşama, oluşan depo gazı miktarını belirlemektir. Çünkü depo gazı miktarı ve gazın metan içeriği, hem depo gazının kontrolü ve kullanımı için uygulanabilir yöntemi hem de enerji geri kazanımının fizibilitesini belirler. Depo gazı modelleri, depolanan bir atık kütlesinden belli bir zamanda oluşacak depo gazı miktarının kestirimi amacıyla geliştirilmişlerdir. Bir depolama sahasının planlanması veya projelendirilmesi safhasında, oluşacak depo gazı miktarı ancak bu modeller yoluyla – depolanacak atık miktarı tahminleri kullanılarak – hesaplanabilir. Depo gazı oluşumunun karmaşık yapısı nedeniyle, farklı iklim bölgeleri için veya farklı yaklaşımlarla çok sayıda model geliştirilmiştir. Depo gazından enerji geri kazanımı projelerinde, depo gazının bir matematiksel model yaklaşımı ile hesaplanması için uygun model yaklaşımının belirlenmesi ve modele ait parametrelerin seçimi kritik öneme sahiptir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada, seçilen depo gazı modelleri (Tabasaran & Rettenberger, TNO, LandGEM ve Multi-phase modelleri) ile örnek depolama sahası olarak seçilen İzmir Harmandalı Depolama Sahası’nda oluşacak depo gazı miktarının ve depo gazından elde edilebilecek teknik enerji potansiyelinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Multi-phase modeli ile yapılan hesaplamalara göre, sahada 2016 yılı sonrası için kullanılabilir enerji potansiyelinin toplam enerji potansiyelinin %50’sine yakın seviyede olduğu belirlenmiştir. Ayrıca sahadan çıkan depo gazı ile elde edilebilecekyüksek enerji potansiyeli 9.6 MW olarak hesaplanmıştır. Bu çalışma, depo gazı modellerinin enerji geri kazanım projelerinde etkin bir araç olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur