Sosyoloji Dergisi
Yazarlar: Evren M. DİNÇER
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Emek süreci,Sömürü,Sosyal kuram,Çalışmanın siyaseti
Özet: Bu makale Marx'ın çalışma ve politika üzerine görüşlerini modern düşüncenin dört önemli kaynağı ile kıyaslayarak tartışmaktadır: Weber, Arendt, Polanyi and Foucault. Ana soru Marx'ın çalışma olgusunu özü itibraiyle politik bir edim ve bu edimin sahibini de politik bir aktör olarak kuramsallaştırırken diğer düşünürlerden nasıl ayrıştığıdır. Bu soruya yanıt verirken Marx'ın temel farkının kapitalist üretim tarzı içinde kapitalizmin farklı bir varoluş durumu olduğunu iddia etmesi ve ısrarla bu olguyu tarihselleştirmeye çalışması olduğu kanıtlanmaya çalışılacaktır. Marx'a göre kapitalist üretim tarzı işçinin kendini gerçekleştirmesini olanaksız kılmış ve bunu yaparken anahtar bir ilişki biçimi olarak sömürüyü tüm ilişkilerin merkezine taşımıştır. Weber'in ekonomik sosyolojisi ve endüstri sosyolojisinin 1920'ler Kuzey Amerika'sındaki çıkışının bu yaklaşımdan ilk büyük kopuşu temsil ettiği tartışılacaktır. Ardından Arendt ve Polanyı'nin önce çalışmayı (Arendt) sonra sömürüyü (Polanyi) sosyal kuramdan çıkardığını göstermeye çalışacağım. Belki de ironik bir şekilde bu ikisi arasındaki kopan ilişkiyi yeniden kuran kişinin hayatının son döneminde neoliberalizme odaklanan çalışmalarıyla Foucault olduğunu savunacağım. Ancak her ne kadar Marx'ın projesini kısmen hatırlatsa da, Foucault'nun kuramı bir yönüyle Marx'tan ayrışmaktadır: sömürünün yok sayılması. Bu eksik Foucault'da neden emek süreci gibi bir kavram olmadığını da açıklamaktadır.