Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi

Yazarlar: Sinan MİSER

Konular:Tarih

Anahtar Kelimeler:Demiryolları,Imtiyazlar,Osmanlı Devleti,Milli Mücadele

Özet: Demiryolları, sanayi devrimininönemli teknolojik gelişmesi olarak kabul edilmektedir. XIX. yüzyıla girerken, ekonomik gelişimini sosyal gelişim ile dengeli bir şekilde götüren devletler yeterli sermaye birikimlerini sağlayıp merkez ülkeler konumuna yükselmişlerdir. Biriken aşırı sermaye ve üretim fazlası için yeni pazarlara duyulan ihtiyaç ve bu pazarlara arzulanan güvenli ve süratli ulaşım gereksinimi, demiryolları teknolojilerinin geliştirilmesiyle büyük oranda giderilmiştir. Osmanlı Devleti örneğinde olduğu gibi, merkez ülkelerinin dışında kalan çevre ülkeler de ise, demiryolu teknolojisi talebi merkez ülkelerinin ekonomik ve askeri stratejik projeleri üzerinde şekillenmiştir. Osmanlı Devleti, yönetimi altındaki topraklarda demiryolu ağlarını geliştirmek için büyük gayret sarf etmiş, önemli başarılara imza atılmasına rağmen milli bir demiryolu politikasını geliştirmekte zorlanmıştır. I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele yıllarında Osmanlı Devleti demiryollarının projelendirme ve işletmesinde yaşanan eksiklikler tüm çıplaklığı ile ortaya çıkmıştır. Cumhuriyetin ilanıyla beraber, cumhuriyet hükumetleri,  geçmiş örneklerden de dersler çıkarılarak, milli demiryolu politikaları oluşturmak öncelikli hedefleri olmuştur. Dar ve kısıtlı imkanlara rağmen millilik prensibinden ayrılmamak üzere girişilen demiryolu projeleriyle  büyük mesafeler alınmıştır. 

---