Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi

Yazarlar: Burçin GÜLGÜN, Aslıhan ERUZUN ÖZEL

Konular:Sosyal

Anahtar Kelimeler:Abdülhak Hâmid Tarhan,Tiyatro,Fransa,Fransız Etkisi

Özet: Abdülhak Hâmid Tarhan, 19. yüzyılda Batı uygarlığının etkisiyle yenileşen Tanzimat edebiyatının ikinci kuşak yazarları arasında yer almaktadır. Tarhan’ın yazı hayatının temelinde iki sanat yer almaktadır. Bunlar şiir ve tiyatro sanatıdır. Abdülhak Hâmid Tarhan, diplomat kimliği ile yurtdışında birçok ülkede görev yapmıştır. Görev yaptığı yerlerde, o ülkenin edebiyatını da yakından tanıma imkânı bulmuş, özellikle Batı edebiyatından etkilenerek bu yenilikleri kendi sanatına yansıtmıştır. Tanzimat döneminde, Fransız edebiyatını örnek alan Şinasi, Namık Kemal gibi Türk edebiyatı yazarlarının izinden giden Tarhan, çocukluğunda ve daha sonraki yıllarda Fransa’da bulunarak Fransız edebiyatını yakından tanımıştır. Bu deneyim Tarhan’ın edebi kişiliğine etki etmiş ve Fransız izleri taşıyan eserler kaleme almasına yol açmıştır. Çalışmada Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Fransız etkisinin görüldüğü üç eseri ele alınmıştır. Bu eserler yazarın kaleme almış olduğu Nesteren, Liberté ve Sabr u Sebat adlı eserleridir. Abdülhak Hâmid, Paris’te izlediği trajediye hayran kalmış, bu türde denemeler yaparak Nesteren adlı eserini yazmıştır. Tarhan’ın yazmış olduğu Nesteren adlı tiyatro eserinin, Fransız trajedisinin kurucusu Pierre Corneille’in “Le Cid” adlı eseri ile konusu bakımından büyük benzerlik taşıdığı görülmektedir. Liberté adlı eserinde, Fransız ihtilalinin de temel kavramları olan millet, vatan, hürriyet, özgürlük, adalet gibi temaları ele alan Tarhan, eserde bu kavramaları kişileştirerek işlemiştir. Sabr u Sebat adlı eseri Tarhan’ın Paris’te yaşadığı yılların izlerini taşımaktadır. Bu tiyatro eserinde olayın geçtiği mekân Rumeli, İstanbul ve Paris olarak seçilmiştir. Çalışmada doküman analizi ve eserler üzerinde dramaturjik açıdan incelenmesi yapılarak sonuca varılmıştır.

---