Cedrus
Yazarlar: Ebru Fatma FINDIK
Konular:-
DOI:10.13113/CEDRUS/201622
Anahtar Kelimeler:Demre ,Myra ,Osmanlı ,Aziz Nikolaos Kilisesi ,Lüle ,Nargile ,Tütün
Özet: Bu makalenin konusunu Antalya İli, Demre İlçesi, Aziz Nikolaos Kilisesi kazılarında ortaya çıkarılan pişmiş toprak lüle ve nargileler oluşturur. Lüle ve nargileler kilisenin çevresinde ve Rum Mezarlığı’nda gerçekleştirilen kazılarda, Osmanlı tabakalarında ele geçmiştir. Lüleler kronolojik ve tipolojik olarak incelenmiş; “lale çanaklı lüleler”, “disk kaideli lüleler” ve “basık kaideli lüleler” olarak gruplandırılmış; ve bazı münferit tipler tanıtılmıştır. Lüle buluntuları az sayıda 17-18. yüzyılın erken örnekleri ile 19-20. yüzyılın başlarına tarihlendirilen geç örnekleri içermektedir. Nargileler ise sayıca az olduğundan tipolojik olarak gruplandırılamamıştır; ancak nadir buluntular olarak önem taşırlar. Türkiye’de genellikle lülelerle ilgili çalışmalar bilindiği üzere arkeolojik değerlendirmelere yöneliktir. Bu makalede Demre, Osmanlı Dönemi’nde tütün kullanımının kırsaldaki yansımalarına bir örnek olarak arkeolojik ve yazılı verilerle değerlendirilmiştir. Osmanlı materyal kültürünün bir parçası olan lüle ve nargileler ait olduğu toplumla ilişkilendirilerek tütün kullanımının sosyo-kültürel anlamları ortaya konulmaya; Osmanlı toplumunda tütün seremonisi, tütün alışkanlığının toplumsal ve simgesel boyutları, kimlik, cinsiyet ve statü üzerinden değerlendirilmeye çalışılmıştır.