OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Gülseren MUTLU
Konular:Tarih
Anahtar Kelimeler:Antikçağ,Hippokrates,Bulaşıcı hastalıklar,Salgın,Teşhis (diyagnoz)
Özet: Enfeksiyon hastalıkları salgın yapma özelliği nedeni ile tarih boyunca toplumların dikkatini çekmiştir. Antik kaynaklarda yer alan bulaşıcı hastalıklarla ilgili geniş bilgiler arasında, hastalıkların isimlerinden daha çok semptomlara yer verildiği görülmektedir. MÖ 5. yy’da Hippokrates’le başlayan tıpta bilimsel dönem, antikçağ felsefesi ile birlikte gelişerek Hellen tıbbının belkemiği olan aktif araştırma yöntemlerine olanak tanımıştır. Hellen tıbbı antikçağ toplumlarınca “Tanrılardan başkasının iyileştiremeyeceğine inanılan” bulaşıcı hastalıkların tedavisini, “hekimin dikkatini, belirtilerin üstünde toplaması” anlayışını benimseyerek, tedavi yöntemi olarak uygulamıştır. Hippokrates’in “İnsanların önce genel, sonra kişisel özellikleri dikkate alınmalı ve her hastanın belirgin semptomları ayrı ayrı ele alınmalı” düşüncesi ve buna yönelik “bütüncül tedavi yaklaşımı” bugün modern tıpta uygulanan temel bilginin tarihsel geçmişine dair bir kanıt oluşturmaktadır. Hellen ve Roma tıbbında bulaşıcı enfeksiyon hastalıklarının tedavisindeki “hasta odaklı” bu anlayışın temeli, Mezopotamya’da “belirtilerin gözlenmesi” ilkesine kadar uzanmaktadır. Covid-19 salgını yaşadığımız şu günlerde, her hastanın bulgu, belirti ve hastalığın seyrinin birbirinden farklı olarak tespit edilmesi, virüse dair her geçen gün yeni bir bilgi ve tedavi yaklaşımının ortaya çıkmasıyla, bugün özellikle bu anlayışın geçerliliği daha çok ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda, geçmiş uygarlıkların maruz kaldığı hastalıkların neler olduğunun belirlenmesinde iskelet sisteminde yapılan osteolojik değerlendirme çalışmaları, antikçağ hastalıklarından özellikle enfeksiyon hastalıklarının izlerini taşıması yönüyle anlam ifade etmektedir. Bu sebeple çalışmamızda yaklaşık son on yılın Arkeometri sonuçları, antikçağ tıbbında Hippokrates başta olmak üzere, Celsus, Galenos, Thukydides, Plutarkhos, Yaşlı Plinius, Diodoros gibi antik yazarların aktardığı tedavi yöntemleri, arkeolojik bulgular ve modern tıp literatürü kullanılmıştır.