OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Uğur Can TUTKAOĞLU

Konular:Tarih

Anahtar Kelimeler:Hukuk,Toplumsal Sınıf,Babil,Ceza

Özet: Hukuk toplumu tesis eden kurallar bütünüdür. Toplumun olduğu her yerde hukuk da vardır. Ancak yazının icadından önce varlığını sürdüren kavimlerin hukuk anlayışlarını anlamak güçtür. Yazının icadı ile birlike yazılı hukuk metinleri de ortaya çıkmıştır. Bu metinlerde toplumsal sınıflara görülmektedir. Fırat ve Dicle nehirlerininin arasında yer alan Mezopotamya coğrafyası ise medeniyetlerin doğduğu coğrafyadır. Sumer ve Sami kavimleri bu coğrafyaya gelerek medeniyetler kurmuşlardır. Sumerler yazıyı icat ederek ilk kanun metinlerini ortaya koymuşlardır. Bu kanun metinlerinde hür ve köle sınıfları mevcuttur. Hür sınıf kanunların belirlediği ölçekte her türlü davranışı sergilemektedir. Kölelerin bir nesneden farkı yoktur. Sumerlerden sonra coğrafyaya Sami bir kavim olan Martu’lar tarafından kurulan Babil devleti hâkim olmuştur. Babil kralı Hammurabi Devletin sınırlarını genişletip Mezopotamya’da siyasi bütünlüğü sağladıktan sonra büyük bir kanun metni neşretmiştir. Hammurabi kanunlarında diğer kanunlarından farklı olarak üç sınıf görülmektedir. Bu sınıflar Awilum, Muşkenum ve wardum sınıflarıdır. Bu sınıfların tespitinde kanun maddeleri önemli bir yer işgal eder. Awilum hür sınıfı, wardum ise köle sınıfını ifade etmektedir. Muşkenum sınıfı ise iki sınıf arasında bir orta sınıfı ifade etmektedir. Ancak Muşkenum sınıfını tanımlamak için kanun maddeleri yetersizdir diyebiliriz. Kanun maddelerinde aynı suçtan dolayı Awilum ve muşkenum sınıflarından iki kişiye farklı cezalar uygulanmasından hukukun toplumsal sınıflara eşitsiz bir şekilde uygulandığı ve awilum sınıfının Muşkenu sınıfından daha etkin olduğu gerçeğini göstermektedir.

---