Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi
Yazarlar: Nilgün KÖKSALAN
Konular:Sosyal
Anahtar Kelimeler:Sosyal Onay,Tüketim,Tüketim Kültürü
Özet: Tüketim insanlığın var oluşundan bu yana süregelen ve hem bireysel hem toplumsal hayatın şekillenmesinde rol oynayan sosyal ve ekonomik bir olgudur. Sanayi Devrimi ile başlayan süreçte seri üretimin getirdiği arz yönlü artış ekonomide denge unsurunun da etkisiyle talebin ve dolayısıyla tüketimin teşvik edilmesini beraberinde getirmiştir. Bu durum, bir yandan üretim artışıyla bireylerin ihtiyaçlarının karşılanması anlamında olumlu etki yaratırken, diğer yandan zaman içerisinde aşırı tüketim temelli bireysel ve toplumsal olumsuzlukların önünü açmış ve israf, çevre kirliliği, sürdürülebilirlik gibi olguları da tartışılır hale getirmiştir. Tüketim kültürü, toplumsal yapı içerisinde sosyal statü, değerler ve eylemlerin ürün ve hizmet tüketimi merkezinde şekillendiği bir kültür yapısıdır. Bu kültür yapısı içerisinde tüketici sıfatıyla özdeşleştirilen modern çağın bireyleri toplum nezdinde tükettikleri ürün ve hizmetlere göre bir değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Satılan ve satın alınan ürün ve hizmetlere odaklı bir ekonomi temeline dayanan tüketim kültüründe maddi değerler dikkat çeken bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Tüketim kültürü içerisinde bireysel ve toplumsal davranışlara etki eden birçok faktör bulunmaktadır. Tüketilen ürün ve hizmetlerle kendini tanımlayan bireyler, yaşamlarının merkezine aldıkları tüketim olgusuyla gerek statüleri, gerek ait oldukları sosyal sınıfa ilişkin topluma bir mesaj vermeye çalışmaktadır. Dolayısıyla tüketimin merkeze alındığı toplum tarafından değer, davranış ve eylemleriyle kabul görmek istemektedir. Bu noktada, bireyin bir sosyal grup tarafından kabul edilmesini ifade eden sosyal onay kavramının tüketim kültürü üzerinde etkili olabileceğini ifade etmek mümkündür. Bu çalışmada, tüketim kültürünün yaygınlaşmasında sosyal onay kavramının rolü irdelenmiştir. Bu bağlamda çalışmada öncelikle, tüketim ve tüketim kültürü hakkında açıklamalara yer verilmiştir. Ardından, sosyal onay olgusu kavramsal açıdan incelenmiş ve son olarak tüketim kültürünün yayılmasında sosyal onayın rolü tartışılmıştır.