Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi

Yazarlar: Ercan YILMAZ

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Anıt,Heykel,Edirne,Türk Heykel Tarihi,Türk Heykeltıraşları

Özet: Edirne’ye bir Atatürk anıtının yaptırılması kararı 1929 yılında Edirne’deki resmi makamlarca alınmış ve bunun için 1930 yılı bütçesinde ödenek ayrılmıştır. 1930 yılının başlarında anıtın gerçekleştirilmesi için bir yarışma düzenlenmiş ve yarışmaya proje sunan Cumhuriyet döneminin ilk Türk heykeltraşlarından Ratip Aşir Acudoğu, Sabiha Bengütaş ve Kenan Yontunç’un projeleri arasından Yontunç’unki seçilmiştir. Kenan Yontunç heykelini, amaçlanandan farklı bir malzemeyle ve gecikmeli olarak tamamlayabilmiş ve heykel 23 Nisan 1931 tarihinde törenle açılmıştır. Edirne Atatürk Anıtı, Cumhuriyet tarihinde gerçekleştirilen ilk on Atatürk anıtından biri olması nedeniyle tarihsel bir öneme ve değere sahiptir. Anıtı sanat tarihsel açıdan değerli kılan ise; sırasıyla önce Atatürk’ün büstünü yapan ilk Türk heykeltıraşı, sonra Atatürk’ün modelliğinden yararlanarak onun maskını yapabilen ilk ve son Türk heykeltıraşı ve son olarak da Atatürk anıtı yapan ilk Türk heykeltıraşı ünvanlarına sahip Kenan Yontunç tarafından yapılmış olmasıdır. Yukarıda anılan bu iki temel özelliğinden dolayı Edirne Atatürk Anıtı, Osmanlı döneminden kalma olağanüstü nitelikteki anıtsal mimari yapıların ardından, Cumhuriyet döneminin Edirne’ye kazandırdığı belki de ilk veönemli anıt eserdir. Tüm bu niteliklerine rağmen anıtın 1986 yılında gerçekleştirilen sıra dışı ve kuralsız yer değiştirme işlemi, Cumhuriyet’in ve onun erken dönemine ait Türk Sanat Tarihi’nin ortak değeri ve mirası olan heykel eserlerinin gerektiği gibi önemsenerek korunup korunmadıklarının, Edirne özelinden hareketle tüm Türkiye’de sorgulanması ve araştırılması gerekliliğini ortaya koymaktadır.    

---