Journal of Analytic Divinity

Yazarlar: İbrahim Halil ŞİMŞEK

Konular:Din Bilimi

Anahtar Kelimeler:Sosyal sermaye,Rasyonel seçim kuramı,Sosyal ilişkiler,Sosyolojik Kur'an Okumaları

Özet: İnsanlar günümüze kadar varlıklarını topluluk halinde sürdürmüşlerdir. Bu vesileyle birlikte yaşayan insanlar etkileşim içinde olmuşlardır. Etkileşim neticesinde her toplum kendine özgü sosyal sermayeye sahip olmuştur. İnsanlar ve kurumlar arasındaki güven ilişkileri ekonomik ve sosyal açıdan sosyal sermaye olarak adlandırılır. Sosyal sermaye, toplumsal ilişkilerle ortaya çıkar. İnsanların arasında gerçekleşen sosyal ilişkiler her zaman olmasa da genel itibariyle rasyonaliteye dayanır. Faydaya dayalı bu tutuma rasyonel seçim teorisi denir. Sosyal sermayenin güven, beklenti ve yükümlülük unsurları; rasyonel seçim kuramıyla sosyal sermayenin zıtlık taşımadığını göstermektedir. Bu bağlamda sosyal sermaye ve rasyonel seçim kuramı birbirlerini destekleyen iki kavramdır. Sosyal sermayenin oluşturulmasında birçok unsur etkilidir. Bu unsurlardan bir tanesi dindir. Din, sosyal sermayenin oluşturulmasında ve biriktirilmesindeönemli etkendir. İslam’ın kitabı Kur’an’da sosyal sermayeyi oluşturan birçok unsur yer almaktadır. Kur’an’ın ortaya koyduğu sosyal sermaye unsurları; katılımcılık, sosyal ilişkiler, toplumsal ağlar, iletişim, karşılıklılık, yükümlülükler, toplumsal sorunların çözümü, güven, kurallar, ortak bilgi, kolektif akıl ve birliktir. Sosyal sermayeninönemli unsuru güvendir. İkili ilişkilerde güven büyük önem taşımaktadır. Nitekim Kur’an, güven konusunda hassasiyet göstermiştir. Sosyal sermayenin bir diğer önemli unsuru ise kolektif akıldır. Kolektif akıl toplumun bir arada hareket etmesini sağlayan öğedir. Birlik ve beraberliği sağlar. Kur’an, yaklaşımlarıyla sık sık birlik ve beraberlik içerisinde hareket etmeyi emretmiştir. Kısacası İslam, insanlığa hazır bir sosyal sermaye oluşturmuştur.

---