Rusya Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Ülkü ÇALIŞKAN
Konular:Siyasi Bilimler
DOI:10.48068/trad.749592
Anahtar Kelimeler:Rus Kurucu Meclisi,Seçimler,Geçici Hükümet,Kadet Partisi,Petrograd Sovyeti
Özet: Bu makalede Rusya Türklerinin siyasi gelişimini önemli ölçüde etkileyecek olan Kurucu Meclis seçimleri ve toplanmasının neden Geçici Hükümet döneminde yapılamadığı incelenecektir. 3 Mart tarihinde yayımlanan Geçici Hükümet Beyannamesi’nde sınıf, din ve milliyet üzerindeki kısıtlamaların kaldırıldığından bahsedilse de gayri Rus halkların haklarının belirlenmesi Kurucu Meclis’e bırakılmıştı. Bu yüzden Geçici Hükümet, Kurucu Meclis’in yetki sahasını ihlal etmemek için herhangi bir çözüm girişiminde bulunamadı. Gayri Rus halklar, Kurucu Meclis’e hazırlık anlamında bir strateji geliştirmeye çalıştılar. Onun seçimlerine ve toplanmasına büyük önem verdiler. 20. yüzyılın başlarından itibaren Kurucu Meclis’i toplama düşüncesi Rus sosyalist partilerin programlarında yer aldı. Bunu gerçekleştirme fırsatı, 27 Şubat İhtilali sonrasında ortaya çıktı. 2 Mart tarihinde kurulan Geçici Hükümet, Petrograd Sovyeti Yürütme Komitesi’yle yapılan görüşmeler sonucunda Kurucu Meclis’i hızlı bir şekilde toplamaya söz verdi. Askerlerin oy kullanmasını sağlamak, genel seçim sistemiyle yerel yönetimlerin organizasyonu ve seçim yasasının hazırlanma süreci dikkate alınarak Kurucu Meclis seçimleri ve toplanma tarihinin sonbahar aylarından önce olamayacağı anlaşılmaktaydı. Yerel idarelerin örgütlenmesi, hükümetin programında altıncı madde olarak yer aldı. İkinci ve üçüncü hükümet dönemleri, sosyalist bakanların etkisiyle ve Bolşeviklerin bu konuda hükümeti isteksizlikle suçlamasını önlemek amacıyla daha Kurucu Meclis odaklı oldu. Geçici Hükümet, 18 Haziran’daki Bolşeviklerin gösterisini başarısızlığa uğratmak için 14 Haziran’da Kurucu Meclis seçimlerinin 17 Eylül’de, toplanma tarihinin 30 Eylül’de olacağını ilan etmek zorunda kaldı. Daha sonra seçim yasasının 22 Temmuz’da yayımlanması ve seçmen listelerinin hazırlanamaması yüzünden 8 Ağustos tarihinde Kurucu Meclis seçimlerini 12 Kasım’a ve toplanma tarihini 28 Kasım’a erteledi. Ekim İhtilali sonrası olayların kontrolü Bolşeviklerin eline geçti. Böylece iki ihtilal arası dönemde bu konuda başarı sağlanamadı.