Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
Yazarlar: ["Ahmet DÜLGER"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Çevrim içi tahkim anlaşması,New York Sözleşmesi,Milletlerarası Tahkim Kanunu,İptal Davası,Tenfiz Davası
Özet: Tahkim anlaşmalarının çevrim içi (online) iletişim araçları kullanılarak yapılması mümkündür. Çevrim içi tahkim anlaşmaları özelinde düzenlemeler bulunmadığından, yerel ve uluslararası mevzuatın tahkim anlaşmalarının geçerli olarak akdedilmesi ve uygulanması bakımından getirdiği sınırlamalara tabi olmak kaydıyla çevrim içi olarak yapılan tahkim anlaşmalarının hukuki geçerliliği sağlanmış olacaktır. Bu anlaşmalar, genellikle, internet üzerinden yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin uygulamalar kapsamında kullanıcı, satın alan veya ticari taraflarla yapılmaktadır. Birçok durumda klasik yöntemlerle yapılan tahkim anlaşmalarının özellikleri ve sorunları çevrim içi olarak yapılan tahkim anlaşmaları bakımından da geçerli olup bazı durumlarda ise farklılıklar bulunmaktadır. Her iki durum açısından da çevrim içi olarak yapılan tahkim anlaşmaları ehliyet, şekil ve esas yönünden incelenebilir. Çevrim içi tahkim anlaşmalarının geçerli olarak kabul edilebilmesi için gerekli şartlar hem kanunlar ihtilafı kuralları hem de maddi hukuk kuralları göz önüne alınarak tespit edilebilir. Çevrim içi tahkim anlaşmalarının tarafı olabilecek kişiler sınırlı olmayıp anlaşmaya uygulanan hukuk kapsamında ehliyete sahip olan tüm kişiler bu anlaşmaları yapabilirler. Bu anlaşmaların, telefon veya bilgisayar üzerinden internet ağ bağlantısı veya blockchain teknolojisi sayesinde yapılması mümkün olmakla birlikte tahkim anlaşmalarının tabi olduğu şekil koşullarını da sağlaması gerekir. New York Sözleşmesi, UNCITRAL Model Kanunu ve MTK çevrim içi tahkim anlaşmalarının şekli konusunda uygulama alanı bulabilir. Anlaşmaların esasına dair konularda ise, uygulanacak hukuk kapsamında tarafların iradelerinin geçerli olarak ortaya konulması ve birbiriyle uyuşması önemli konulardandır. Bir metinde yer alan bağlantı sekmesine onay verme (click-wrap) veya ayrıca açılan bir metin (browse-wrap) şeklinde de olabilen çevrim içi tahkim anlaşmaları hem şekil hem esas bakımından değerlendirmeye açıktır. Çevrim içi olarak bu anlaşmaların imzalanması aşamasında ortaya çıkabilecek hukuka aykırılıklar tahkim veya devlet mahkemelerindeki yargılamalarda incelenebilir. Özellikle iptal ve tenfiz davalarında çevrim içi tahkim anlaşmalarına dayanılarak verilen hakem kararlarının mahkeme önüne getirilmesi söz konusu olabilir. Çevrim içi teknolojilerin ve sözleşme yapma imkanlarının artması dolayısıyla bu sözleşmelerin kendilerine özgü unsurlarını daha iyi yansıtan ve tarafların ihtiyaçlarına uygun düzenlemeler içeren yerel ve uluslararası hukuki düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır.